Testament to wyjątkowy dokument. Niektóre osoby sporządzają go w podeszłym wieku lub w przypadku poważnej choroby. Inne chcą zawczasu zabezpieczyć swoich bliskich na wypadek swojej śmierci. Czym jest testament i w jaki sposób należy go napisać? Jakie są formy i cechy testamentu?
Co to jest testament?
Słowo testament pochodzi od łacińskiego testamentum, oznaczającego „sporządzone przy świadkach”. Jest to rozporządzenie własnym majątkiem na wypadek śmierci. W naszym kraju kwestie związane ze sporządzaniem testamentów reguluje przede wszystkim Kodeks cywilny. Osobę spisująca testament można określić, w jaki sposób ma zostać rozporządzony jej majątek. W ten sposób po śmierci zostanie wypełniona jej wola.
Formy testamentu
Istnieje kilka różnych możliwości sporządzenia testamentu. Najczęściej spotykaną formą tego dokumentu jest testament własnoręczny, w którym spadkodawca własnoręcznie spisuje testament, opatruje go datą oraz składa swój podpis. Inną opcją sporządzenia testamentu jest stworzenie aktu notarialnego. Możliwa jest także sytuacja, w której spadkodawca ogłasza swoją wolę ustnie w obecności wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, a także dwóch pełnoletnich świadków. Świadkami nie mogą być członkowie rodziny lub osoby, które mogą czerpać z testamentu jakiekolwiek korzyści. Jeżeli zaistnieje obawa rychłej śmierci spadkodawcy lub też zrealizowanie wymaganej formy testamentu jest co najmniej bardzo utrudnione, istnieje możliwość oświadczenia swojej ostatniej woli ustnie w obecności co najmniej trzech świadków. Możliwe jest również sporządzenie tak zwanego testamentu podróżnego, sporządzanego przed dowódcą polskiego statku morskiego lub powietrznego. Do testamentów szczególnych zalicza się również testament wojskowy.
Cechy testamentu
Testament jest rodzajem czynności prawnej. Posiada on pewne określone cechy:
- Jest to czynność jednostronna. Oznacza, że do swej ważności nie wymaga wspólnego działania kilku osób. Ponadto, testamenty wspólne są zakazane. Świadkowie, którzy są obecni przy sporządzaniu niektórych form testamentu, nie mają wpływu na treść rozrządzeń, która zależy wyłącznie od woli spadkodawcy. W związku z tym, spadkodawca może sporządzić testament w samotności, korzystając z formy testamentu własnoręcznego;
- Nie jest skierowany do określonego adresata. Dokument ten może zostać odnaleziony długi czas po otwarciu spadku i dokonaniu jego działu, co nie oznacza, iż nie będzie wtedy ważny;
- Ma charakter osobisty. Oznacza to, że musi zostać sporządzony przez testatora, a nie np. przez jego pełnomocnika;
- Musi mieć odpowiednią formę. Jeżeli dokument nie zachowuje wymogów formalnych, nie będzie uznany za testament i nie będzie mógł zostać zrealizowany.
- Jest odwołalny. Oznacza to, że spadkodawca może w każdej chwili po sporządzeniu testamentu odwołać wszystkie jego postanowienia lub wprowadzić zmiany. Istnieje również możliwość pozostawienia kilku testamentów o różnej treści, co może oznaczać odwołanie niektórych z nich;
- Jego skutki następują po śmierci. Oznacza to, że skutki testamentu pojawiają się dopiero z chwila śmierci spadkodawcy.
Odrzucenie spadku
Spadkobierca może złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku. Oznacza, że nie chce on być spadkobiercą i zostaje wyłączony od dziedziczenia. W jego miejsce wchodzą wtedy kolejne osoby. Gdy na przykład syn odrzuca spadek po ojcu, spadkobiercami stają się wnuki, prawnuki itd. Jeżeli nie ma zstępnych w linii prostej, do spadku dochodzą rodzice oraz krewni w linii bocznej.